Zvanje diplomiranog defektologa se stiče završetkom Fakulteta za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju Univerziteta u Beogradu (FASPER). Ovaj fakultet se nekada zvao Defektološki fakultet. U skladu sa promenom naziva fakulteta, defektolozi se danas nazivaju još i specijalni edukatori i rehabilitatori. Koliko nam je poznato, diploma defektologa se može steći i na Medicinskom fakultetu u Novom Sadu, na kojem postoji katedra za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju.

Na FASPER-u postoji nekoliko smerova na kojima se defektolozi osposobljavaju za rad sa decom i odraslim osobama sa različitim vrstama teškoća u razvoju. Jedan od smerova je i Specijalna edukacija i rehabilitacija osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju. U periodu kada se FASPER zvao Defektološki fakultet, ovaj smer se zvao Oligofrenologija, a defektolog koji bi završio ovaj smer se nazivao oligofrenologom. Ovaj naziv je ostao popularan i kod novijih generacija defektologa (u koje ubrajamo i nas), upravo zbog jednostavnijeg i kraćeg naziva. Mnogo je praktičnije reći da si oligofrenolog, nego specijalni edukator i rehabilitator osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju.

Profesionalne kompetencije defektologa-oligofrenologa

Na sajtu FASPER-a nalaze se zvanični dokumenti o profesionalnim kompetencijama defektologa-oligofrenologa u odnosu na nivo završenih studija, pa ćemo ih detaljno navesti u daljem tekstu.

Kompetencije defektologa-oligofrenologa nakon završenih osnovnih akademskih studija

Opšte kompetencije:

1. Sprovodjenje programa primarne i sekundarne prevencije, detekcije, procene, kliničkog tretmana i individualne podrške osobama sa teškoćama u mentalnom razvoju.
2. Saradnja sa roditeljima.
3. Promovisanje prava osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju.

Predmetno specifične kompetencije:

1. Realizacija vaspitnog procesa i vaspitno-obrazvonog procesa u nastavi maternjeg jezika, matematike, veština, prirode i društva i tehnologije materijala i zanimanja kod dece i mladih sa intelektualnom ometenošću.
2. Rad u inkluzivnom obrazovnom okruženju, izradi i sprovođenju individualnog obrazovnog plana.
3. Učešće u svim fazama profesionalnog i radnog osposobljavanja i socijalne integracije osoba sa intelektualnom ometenošću.
4. Procena i tretman osoba sa intelektualnom ometenošću, autizmom, specifičnim smetnjama u učenju, razvojnim poremećajima pažnje (ADD/ADHD) i višestrukim smetnjama.

Po završetku osnovnih akademskih studija, defektolog-oligofrenolog raspolaže:

1. Znanjima o uzrocima, prevalenciji, incidenciji, vidovima, nivoima, načinu ispoljavanja i posledicama teškoća u mentalnom razvoju.
2. Znanjima i veštinama u oblastima primarne prevencije, rane intervencije, specifičnih vidova procene, individualne podrške i tretmana kognitivnih sposobnosti i adaptivnih veština osoba sa teškoćama u mentalnom razvou (intelektualna ometenost, autizam, specifične smetnje u učenju, razvojni poremećaju pažnje (ADD/ADHD), i višestruke smetnje).
3. Znanjima i veštinama u oblasti vaspitanja, obrazovanja, profesionalnog i radnog osposobljavanja i socijalne participacije osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju.
4. Znanjima za savetodavni rad i saradnju sa roditeljima, i promovisanje prava osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju.

Kompetencije defektologa-oligofrenologa nakon završetka master akademskih studija

Pored kompetencija stečenih završetkom osnovnih akademskih studija, master defektolog-oligofrenolog raspolaže i sledećim kompetencijama:

1. Planiranje, kreiranje, implementacija, evaluacija i istraživački rad u oblasti primarne i sekundarne prevencije, kliničke procene i tretmana, vaspitnog i vaspitno-obrazovnog procesa, profesionalnog i radnog osposobljavanja, individualne podrške osobama sa teškoćama u mentalnom razvoju, aktivno učešće, integracija i interpretacija informacija, donošenje odluka i rukovođenje u multidisciplinarnom timu.

Po završetku master akademskih studija, defektolog-oligofrenolog raspolaže:

1. Znanjima i veštinama u oblastima samostalnog planiranja, kreiranja, sprovođenja i evaluacije programa prevencije, procene i tretmana osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju, metodologije naučnog istraživanja u oligofrenologiji, socijalnog modela ometenosti (modela pružanja podrške u inkluzivnom obrazovanju, planiranja i programiranja u radu sa osobama sa autizmom, procene edukativnih potencijala i potreba za podrškom, samousmeravanja, samozastupanja i mentalnog zdravlja osoba sa intelektualnom ometenošću), i specifičnih modela tretmana osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju (tretman igrom, terapija pokretom, senzomotorni metod, kognitivne strategije učenja, adaptivne veštine i socijalna participacija).

Po završetku doktorskih akademskih studija, osim svega gore navedenog, defektolog-oligofrenolog raspolaže znanjima i veštinama koje mu omogućavaju:

1. Praćenje savremenih dostignuća u oblasti Specijalne edukacije i rehabilitacije
2. Primenu stečenih znanja u rešavanju praktičnih problema i kritičkoj analizi literatute iz oblasti Specijalne edukacije i rehabilitacije osoba sa teškoćama u mentalnom razvoju.
3. Efikasnu komunikaciju sa stručnjacima drugih profila u multidisciplinarnim timovima, itd.

Literatura

1. FASPER..::..Osnovne studije-OLIGO (bg.ac.rs)

2. FASPER..::..Master studije-OLIGO (bg.ac.rs)

3. FASPER..::..Doktorske studije-OLIGO (bg.ac.rs)